İstanbul’da 20 Şubat 2025 tarihinde vefat eden tarihçi ve akademisyen Prof. Dr. Feroz Ahmad, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi ile modern Türkiye tarihine ışık tutan çalışmalarıyla tanınıyordu. 87 yıllık yaşamına sayısız eser ve akademik katkı sığdıran Ahmad, Türkiye’deki tarih çalışmalarını çağdaş bir çerçeveye yerleştiren öncü isimlerden biriydi. Peki, Feroz Ahmad kimdi ve geride nasıl bir miras bıraktı?
Bir öğrencisi Tarihçi Feroz Ahmad için’’Olguları çok ciddiye alıyor, olguların çizdiği patikadan ayrılmamaya gayret ediyordu. Tarihsel gerçeklere ve olgulara duyduğu bu sorumluluk, olguları asla kurgulara feda etmemekte gösterdiği titizlik beni çok etkilemişti.” diye yazdı. (1)
Titiz bir tarihçi olan ve Osmanlı ve Cumhuriyet tarihi hakkında önemli çalışamaları bulunan Feroz Ahmad, 1938 yılında Hindistan’ın Delhi şehrinde dünyaya geldi.
Akademik kariyerine ilk adımını Delhi Üniversitesi’nde attı ve 1958’de tarih lisans derecesini aldı.
Daha sonra Londra Üniversitesi’ne giderek ünlü tarihçi Bernard Lewis’in danışmanlığında doktora yaptı.
Tezi, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni konu alan "The Committee of union and Progress in Turkish Politics, 1908-1913" başlıklı çalışmasıydı.
Bu eser, 1969’da Clarendon Press tarafından "The Young Turks" adıyla yayımlandı ve Türk politik tarihine dair temel bir kaynak haline geldi.
Ahmad, 1962-1964 yılları arasında Türkiye’de saha araştırmaları yaparak Osmanlı ve modern Türkiye tarihine olan ilgisini derinleştirdi.
AKADEMİK KARİYER VE KATKILAR
Ahmad’ın akademik yolculuğu, ABD’nin prestijli üniversitelerinde şekillendi.
1966-1967’de Columbia Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Okulu’nda ders verdi.
Ardından 1967’de Massachusetts Üniversitesi Boston’a katıldı; burada 1970’te doçent, 1978’de profesör unvanını aldı.
1980-1981’de Harvard Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nde, Tufts Üniversitesi ve Fletcher Okulu’nda konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı.
1997’de Fulbright bursuyla Türkiye’ye gelen Ahmad, 2002’de Massachusetts Üniversitesi’nden emekli olduktan sonra tamamen Türkiye’ye yerleşti.
2005’ten itibaren Yeditepe Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Bölüm Başkanlığı yaptı. Türk akademik çevrelerinde genç araştırmacılara ilham veren bir figür oldu.
Ahmad’ın eserleri, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte Türkiye’nin siyasi, sosyal ve ekonomik dönüşümünü ele alıyor.
ÖDÜLLER VE TÜRKİYE KAMUOYUNDA TANINMASI
Feroz Ahmad, Türk tarihine katkılarından dolayı 19 Ağustos 2014’te Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Liyakat Nişanı ile ödüllendirildi.
Bu ödül, onun çalışmalarının Türkiye’deki etkisini resmi olarak tanıyan bir dönüm noktasıydı.
KİŞİSEL HAYAT VE SON YILLAR
Ahmad, 1964’te Türk vatandaşı Bedia Turgay Ahmed ile evlendi ve çiftin ikiz kız çocukları oldu.
Eşi Bedia Hanım, 2018 Aralık’ında vefat etti.
Bu kayıp, Ahmad’ın son yıllarını yalnız geçirmesine neden oldu.
2017’den itibaren İstanbul’daki Darüşşafaka Residence’da yaşamaya başladı.
Feroz Ahmad, 20 Şubat 2025’te İstanbul’da 87 yaşında hayatını kaybetti.
Kaynakça;
(1) https://x.com/yilmaz_hakan/status/1892570460698603725?s=61